Kırsal Özbilek Mahallesi’nde 8 Mart’ta vefat eden bir kişinin defni sırasında iş makinesiyle yapılan kazıda bulunan mozaikle ilgili Diyarbakır Müze Müdürlüğü tarafından 11 Mart’ta çalışma başlatıldı.
Bu çalışma kapsamında yapılan kurtarma kazısında Geç Roma-Erken Bizans dönemine ait olduğu değerlendirilen 35 metrekarelik mozaik gün ışığına çıkarıldı.
Mozaikte yapılan incelemede içerisinde haç motifi olan “Davud Yıldızı” sembolü ve eski Grekçe (eski Yunanca) ile yazılmış 6 satır yazı tespit edildi.
Bölgede çalışmaların tamamlanmasının ardından Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, mozaik alanının yerinde korunmasına karar verdi. Özel bir brandayla üstü kapatılan alan muhafaza altına alındı.
Diyarbakır Müzesi Müdür Vekili Müjdat Gizligöl, Diyarbakır Müzesi’nin Türkiye’nin en eski ve köklü müzelerinden biri olduğunu belirterek, “Mezarlıkta defin için kazı yapıldığı sırada mozaiğe denk gelindiği ihbarı üzerine bölgeye gittik. Buluntunun Roma Dönemi’ne ait bir mozaik olduğu anlaşıldı. Çevrede yaptığımız gözlemler sonucu ise alanın tescilli bir yer olduğunu belirledik. Gerekli izinlerin alınmasının ardından arkeolog, sanat tarihçisi, restoratör ve işçilerle yaklaşık üç hafta süren bir kurtarma kazısı yürüttük.” dedi.
Gizligöl, kazıda ortaya çıkarılan 35 metrekarelik mozaikteki detayları da paylaşarak, “Birinci bölümde, ortada sekizgen bir ana figür, çevresinde eşkenar dörtgenlerden oluşan geometrik desenler yer alıyor. Bu figürün doğusunda büyük bir haç motifi, batısında ise sarı, kahverengi ve beyaz tonların kullanıldığı motifler görülüyor. Güneybatısında damla motifleri, hemen yanında büyük bir eşkenar dörtgen ve onun yanında dikdörtgen bir friz içerisine yerleştirilmiş Grekçe yazıtlar tespit ettik.” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Gizligöl, mozaikteki yazıtların altı satırdan oluştuğunu ancak büyük kısmının tahrip olduğunu belirterek, “Okuma tamamlandığında kamuoyuyla paylaşacağız. Mozaik bize Roma İmparatorluğu’nun Fırat’ın doğusuna çok fazla geçmediği yönündeki genel kanının aksine, bu bölgede uzun süreli faaliyetlerde bulunduğunu ve kalıcı eserler bıraktığını göstermekte.” dedi.
Gizligöl, mozaikli alanın Diyarbakır merkeze 66 kilometre uzaklıkta olduğunu ve antik dönemde bir çayın kenarına kurulduğunu belirterek, “Günümüzde akmasa da o dönemde çayın etrafında bir Roma köyü, muhtemelen villalar bulunuyordu. Bahsettiğimiz mozaikler de bu yapılardan birine ait. Alanındaki kazı ve koruma çalışmalarını tamamladık.” şeklinde konuştu.
