Türkiye’de Sendikalaşma Oranı
Türkiye sendikalaşma konusunda 1980 sonrasında büyük kan kaybı yaşadı. 1987 yılında yüzde 30 düzeyinde bulunan sendikalaşma oranı 2013 yılında yüzde 6’lara düştü. Daha sonra tekrar toparlanmaya başladı ise de hala çok düşük seviyelerde bulunuyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının temmuz ayı istatistiklerine göre 17,4 milyon işçiden 2,4 milyonu sendikalı. Sendikalaşma oranı yüzde 14. Yaklaşık 3 milyon kamu görevlisinden ise 2,3 milyonu sendikalı. Kamu görevlilerinde sendikalaşma oranı yüzde 77 düzeyinde.
İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Örgütünün (OECD) geçen hafta yayımlanan sendika raporuna göre, aralarında Türkiye’nin de olduğu OECD ülkelerinde sendikalaşma konusunda kan kaybı yaşanıyor. Rapora göre, üye ülkelerde 1985 yılında yüzde 30 olan sendikalaşma oranı 2024 yılında yüzde 15’e geriledi. Sendikalaşma oranı 1985’ten bu yana yalnızca İzlanda, Şili ve İspanya’da arttı. Doğu blokunun dağılmasından sonra Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde sendikalaşma oranında dramatik düşüşler yaşandı.
SENDİKALAŞMA ORANI KAMUDA YÜZDE 41,3, ÖZEL SEKTÖRDE YÜZDE 10,1
Türkiye’de sendikalaşma oranı kamu sektöründe yüzde 78 civarında iken özel sektörde yüzde 7 seviyelerinde bulunuyor. Fark daha az olmakla birlikte benzer eğilimin OECD ülkelerinde de olduğu görülüyor. OECD genelinde kamu sektöründe sendikalaşma oranı yüzde 41,3 iken özel sektörde yüzde 10,1 seviyesinde yer alıyor.
İŞVERENLER DAHA ÖRGÜTLÜ
OECD’nin raporuna göre, işçilerin sendikalaşma oranında büyük kan kaybı yaşanmasına karşın işverenlerin örgütlenmesinde daha az bir düşüş meydana geldi. 1985 yılında yüzde 59 olan işveren örgütlerine üyelik oranı sadece 4 puan azalarak 2024 yılında yüzde 55 olarak gerçekleşti.
OECD ülkelerinde işverenlerin örgütlenme oranı
#resim#1300768#TOPLU SÖZLEŞME KAPSAMINDAKİ İŞÇİ SAYISI DAHA FAZLA
Türkiye’de sendikalaşma oranı yüzde 14’te iken toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçilerin toplam işçi sayısına oranı yüzde 10,9 düzeyinde bulunuyor.
OECD üyesi ülkelerde toplu sözleşme kapsamındaki işçilerin oranı 1985 yılında yüzde 47 iken 2024’te yüzde 33,6’ya gerilemekle birlikte, toplu sözleşme kapsamındaki işçilerin sayısı sendikalı işçilerin sayısından iki kat fazla. Bu da sendikalı işyerlerince imzalanan toplu iş sözleşmesinin ilgili işkolundaki sendikasız işçilere teşmil edilmesinden kaynaklanıyor.
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa göre Türkiye’de de teşmil müessesesi bulunuyor ancak uygulanmıyor. Kanun, bir işkolunda en fazla üyeye sahip sendikanın yaptığı toplu iş sözleşmesinin işçi veya işveren sendikalarının talebi üzerine o işkolundaki toplu iş sözleşmesi bulunmayan işyerlerine teşmil edilebilmesine olanak sağlıyor.
