ABD ve Çin Arasındaki Ticaret Gerilimi
ABD ve Çin arasında karşılıklı tarife artışlarıyla tırmanan ticaret geriliminin çözümü için yürütülen müzakereler önümüzdeki hafta gerçekleşecek. Çin, dünyanın orta ve ağır nadir elementlerinin yüzde 80’ini elinde bulunduruyor ve 9 Ekim’de nadir toprak elementlerinin ihracatı alanındaki kontrolünü sıkılaştırdığını açıkladı. Bu hamleye karşılık olarak Trump yönetimi, Çin ürünlerine ek yüzde 100 gümrük vergisi getirdi ve bu durum Avrupa’yı da endişelendirdi.
Nadir Toprak Elementleri ve Kullanım Alanları
Nadir toprak elementleri, otomotiv, elektronik, savunma endüstrileri ve yenilenebilir enerji alanında mıknatıs yapımında kullanılan kritik minerallerin belirli ve önemli bir kategorisini oluşturuyor. Bu elementler, dünyanın her yerinde bulunan 17 ağır metal grubundan oluşmaktadır. Özellikle neodimyum, itriyum ve europyum gibi elementler, birçok teknolojik alanda kullanılmaktadır.
Çin’in Nadir Toprak Elementleri Üzerindeki Kontrolü
Çin, dünya genelinde nadir toprak elementlerinin yaklaşık yüzde 61’ini üretmekte ve yüzde 92’sini işlemektedir. Çin’in bu hakimiyeti, diğer ülkeleri endişelendirmekte ve son dönemde nadir toprak elementi ihracatı üzerindeki kontrolleri sıkılaştırmaktadır. Çin, şirketlerin mineralleri yurt dışına göndermeden önce hükümet onayı almasını zorunlu kılmıştır ve bu durum ABD gibi nadir toprak elementlerine bağımlı olan ülkeleri etkilemektedir.
Çin’in İhracat Kısıtlamaları
Çin, Nisan ayında ağır kategoride nadir toprak elementleri olarak bilinen ve savunma sektörü için hayati önem taşıyan minerallerin ihracatına kısıtlamalar getirmiştir. Bu durum, Çin dışında ağır nadir toprak elementlerini işleyebilecek bir kapasitenin olmaması nedeniyle ABD’yi savunmasız bırakmaktadır. Çin’in bu kısıtlamaları, özellikle nadir toprak elementlerine bağımlı olan ABD’de büyük bir endişe kaynağı olmuştur. Çin, nadir toprak elementlerinin ihracatına yönelik kontrollerini genişletti. Yabancı şirketler artık az miktarda bile olsa bu elementleri ihraç edebilmek için Çin hükümetinden onay almaları gerekiyor. ABD, Çin’den nadir toprak bileşikleri ve metallerinin büyük bir kısmını ithal ediyor. Çin’in bu kısıtlamaları ABD’yi olumsuz etkileyebilir. ABD, Çin’i bu kısıtlamalar nedeniyle eleştirirken, Çin’in ise kısıtlamalarını “ekonomik zorlama” olarak nitelendirdiği belirtiliyor.
Nadir toprak elementlerinin fiyatlarının artması beklenirken, bu durum akıllı telefonlardan askeri donanıma kadar birçok üründe kullanılan bileşenlerin maliyetlerini yükseltebilir. ABD’de nadir toprak elementleri madeni bulunmasına rağmen, bu madenin işlenmesi için Çin’e gönderilmesi gerekiyor. ABD, Çin’e olan bağımlılığını azaltmak için önlemler almaya başladı.
Trump yönetimi, nadir toprak elementlerine olan bağımlılığı azaltmak ve stratejik mineral rezervleri oluşturmak için adımlar atıyor. ABD’deki bazı şirketlerin hisseleri, Trump’ın sektöre desteğini artırmasıyla değer kazandı. ABD’nin Çin dışındaki nadir toprak elementlerinin üretimini artırma çabaları devam ediyor.
ABD’nin nadir toprak elementlerine olan politikası çerçevesinde maden ve işleme tesislerinin inşasını hızlandırması bekleniyor. ABD, Avustralya ile de nadir toprak elementleri konusunda işbirliği yapmayı planlıyor. Avustralya hükümeti, rafineri kurulması için Iluka Resources şirketine milyarlarca dolarlık kredi vererek, Batı ülkelerinin nadir toprak elementleri talebinin bir kısmını karşılamayı hedefliyor. Trump, Avustralya ile nadir toprak elementleri konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurdu ve iki ülke arasındaki ilişkilerin güçlenmesinden memnuniyet duyduklarını belirtti. ABD ve Avustralya arasında yapılan kritik mineraller anlaşması hayata geçmeye hazır! Anlaşmanın değeri 8,5 milyar doları buluyor. Haber editörü Albanese, anlaşmanın önemine vurgu yaparak, “Bu program, kaynak zengini nadir toprak ülkelerinin kritik mineraller tedarik zincirlerini istikrara kavuşturacak proaktif bir rol üstleniyor.” şeklinde konuştu.
Çin ise ABD-Avustralya anlaşmasına örtülü bir yanıt verdi. Ülke, kaynak zengini nadir toprak ülkelerinin kritik mineraller tedarik zincirlerinde istikrar sağlamaları gerektiğini vurgulayarak, küresel tedarik zinciri işbirliği için önemli bir model olan anlaşmayı destekledi.
ABD Başkanı Trump ise Çin’in tutumunu eleştirerek, “Çin’in dünyayı esir almasına asla izin veremeyiz” dedi. Ancak taraflar arasındaki gerilime rağmen, uzlaşma için kapıların tamamen kapanmadığı belirtiliyor. Nadir toprak elementleri ticaret savaşının kritik halkası olmaya devam edecek gibi görünüyor.
