Türkiye Tarım Sektöründe 2025 Yılı Değerlendirmesi: Zirai Don ve Kuraklık Etkileri
BİTKİSEL ÜRETİM GERİLEDİ, MEYVEDE SERT DÜŞÜŞ YAŞANDI
Son bir yılda zirai don ve kuraklıktan dijital dönüşüme, tarımsal desteklerden su planlamasına kadar birçok başlıkta önemli gelişmeler yaşandı. Yılın ilk aylarında etkili olan ılık hava yalancı bahar etkisi yaparak meyve ağaçlarının erken çiçek açmasına neden oldu. Ardından nisan ayı döneminde 65 ilde yaşanan don olayı, 16 üründe ciddi hasar oluşturdu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, üretim miktarları 2025’te geçen yıla kıyasla tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde (yem bitkileri hariç) yüzde 9, sebzelerde yüzde 0,9, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde yüzde 30,9 geriledi. Bu yıl tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde 68,1 milyon ton, sebzelerde 33,3 milyon ton, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde 19,6 milyon ton üretim yapıldı.
23 MİLYAR LİRA ZİRAİ DON DESTEĞİ
Yaşanan felaketler, tarımsal üretime, çiftçiye, sanayiciye, ihracatçıya ve tüketiciye büyük zarar verdi. Tarım ve Orman Bakanlığı, kasım ayı itibarıyla dondan etkilenen üreticilerin hesaplarına yaklaşık 23 milyar lira zirai don desteği aktardı. Bu süreçte TARSİM, kuraklık, don ve aşırı yağış risklerinin teminat kapsamını genişletti, prim desteğini artırdı. Köy bazlı verim sigortasında destek oranı yüzde 70’e çıkarılırken gelir koruma sigortasının da yaygınlaştırıldığı açıklandı.
TARIMSAL GİRDİ FİYATLARI YÜKSELDİ
TÜİK’in, Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) rakamlarında Ağustos 2025’te bir önceki aya göre yüzde 1,30, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 23,81, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 34,09 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 31,94 artış gerçekleşti. Tarımda kullanılan mal ve hizmetlerde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 35,07, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerde yüzde 28,51 artış kaydedildi.
BARAJ DOLULUKLARI KRİTİK SEVİYELERE DÜŞTÜ
Türkiye’de, yağışlardaki azalma ve artan sıcaklıklar kuraklığı da derinleştirdi. Söz konusu dönemde İç Anadolu ve Güneydoğu’daki tarım havzalarında toprak nemi kritik seviyelere geriledi. Birçok ilde baraj dolulukları kritik seviyelere düştü. Tarım ve Orman Bakanlığı ağustosta Türkiye’nin su kaynaklarını korumak, geliştirmek ve verimli şekilde kullanmak için 10 yıllık Ulusal Su Planı’nın yol haritasını paylaştı.
KAREKOD UYGULAMASI ZORUNLU HALE GETİRİLDİ
Tarım ve Orman Bakanlığı, gıda güvenilirliğini artırmak amacıyla karekod uygulamasını 7 Haziran 2024’te başlattı, ardından 28 Temmuz 2025 itibarıyla tüm gıda satış ve toplu tüketim yerlerinde zorunlu hale getirdi. Böylece tüketicilerin ürünün üretim yeri, içeriği ve denetim geçmişine kolayca ulaşması sağlanırken sahte ve güvensiz ürünlerin tespitinde yeni döneme geçildi. Öte yandan Bakanlık tarafından sağlığa zararlı ürünleri tespit etmenin yanı sıra halkı bilinçlendirmek amacıyla hayata geçirilen taklit ve hileli gıda listelerini belirli aralıklarla elektronik ortamda tüketicilerle paylaşılmaya devam ediliyor.
SIĞIR SAYISI ARTTI, MANDA SAYISI DÜŞTÜ
Öte yandan, büyükbaş hayvan sayısı 17 milyon 189 bin baş oldu. Sığır sayısı yılın ilk yarısında bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 1,2 artarak 17 milyon 30 bin başa çıkarken manda sayısı yüzde 2,3 azalarak 158 bin başa düştü. Küçükbaş hayvan sayısı ise 58 milyon 206 bin baş olarak kaydedildi. Koyun sayısı bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 6,7 artarak 47 milyon 15 bin başa, keçi sayısı yüzde 3,4 artarak 11 milyon 191 bin başa yükseldi.
IPARD PROGRAMLARIYLA 14 YILDA 26 BİN PROJEYE DESTEK SAĞLANDI
Nisan ayında Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Türkiye’nin dijital tarım dönüşümünde kritik bir rehber olması hedeflenen “Türkiye’de Tarıma Yönelik Dijital Teknolojiler Raporu”nu tanıtıldı. Tarımın modernleşmesi, kırsal gelirlerin artırılması, gıda üretimi ve işleme yatırımlarının geliştirilmesi için Avrupa Birliği (AB) ile Türkiye’nin ortaklaşa finanse ettiği bir destek mekanizması IPARD-III kapsamında 81 ilde hibeler veriliyor. Bu kapsamda bu zamana kadar Türkiye genelinde 5 milyar Euro’luk yatırım gerçekleşti, 105 bin civarı istihdam sağladı ve 26 bin proje desteklendi. yer alan detaylar şunlardır:
Başlık: Türkiye’de Covid-19 Aşısı Yapılan Kişi Sayısı 10 Milyonu Geçti
Türkiye’de Covid-19 aşısı yapılan kişi sayısı 10 milyonu aştı. Sağlık Bakanı, aşılamada önemli bir kilometre taşının geçildiğini ve hedeflerine emin adımlarla ilerlediklerini belirtti. Bakan, aşı çalışmalarının hız kesmeden devam edeceğini ve vatandaşların sağlığının her şeyden önemli olduğunu vurguladı.
Aşı programı kapsamında 65 yaş ve üzeri vatandaşlara öncelik verilirken, sağlık çalışanları ve risk grupları da aşılanmaya devam ediyor. Aşıya erişim konusunda herhangi bir sıkıntı yaşanmazken, vatandaşlar randevularını kolaylıkla alabiliyorlar.
Aşılamada bu noktaya gelinmesinde halkın bilinçli ve duyarlı davranışlarının büyük etkisi olduğu belirtilirken, önümüzdeki günlerde aşılama hızının artarak devam etmesi bekleniyor. Türkiye, Covid-19’a karşı etkili bir mücadele yürüterek salgını kontrol altında tutmaya devam ediyor.
